Алматы қаласындағы Ғылым ордасында өткен ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының жалпы сессия жиналы-сы тарихшыларды ойландырып тастағандай. Жиналыс-қа арнайы келген ҚР Президентінің кеңесшісі Мұхтар Құл-Мұхаммед өз ойын ашық білдірсе, ғалымдар тарапынан өз деңгейінде көңіл бөлінбей отырған кейбір ғылыми салалардың кемшіліктері аталып өтілді.

 ҚР Президентінің кеңесшісі Мұхтар Құл-Мұхаммед: "Өркениетті, дамыған елдердің қай-қайсысында болмасын, ең алдымен ғылымға, зиялы қауымға арқа сүйейді. Ғылым дамымай, технология дамымайды, технология дамымай, өндіріс өркендемейді. Өндіріс өркендемей экономика алдыға жылжымайды", - деді. Сондай-ақ, ол қазақ ғылымын сала-салаға бөліп, әр сала бойынша алда қалай жұмыс жасауға болатынын, қазіргі ғалымдарымыз қандай мәселеде, қандай тақырыптарда ақсап жатқанын жіпке тізіп берді.

"Қазақ халқының алтын қазығы, қаймағы бұзылмаған дәстүрі, халқының берекесі мен ырысы сақталған жер - осы қасиетті Сырдың елі. Ол кезде Сыр кемерінен шыға шалқып ағып жататын. Айналасы ит тұмсығы батпайтын сыңсыған орман-тоғай болатын. Ішінде қыр-ғауылы жыртылып айырылатын. Қырғауылының қауырсыны құбылып тұрғаны тамаша еді. Әдемілігі тауыс құсынан кем түспейтін. Орман-тоғайларында басқа да жануарлар өмір сүріп, табиғатын байытып, елдің дәулетін молайтатын".

 Иә, бұл халық жазушысы Әбділда Тәжібаевтың қаламына арқау болған Сыр сәукелесінің бет-бейнесі. Тарихы тереңде жатқан, ел жадында аңыз болып қалған, қазақ әдебиеті мен мәдениетінің заңғар жазушылары мен әдебиет майталмандарының табаны тиген Ақмешіттің қазақ тарихында алар орын бөлек екенін ешкім де жасыра алмайды. Қазақ халқының бетке ұстар асылдары, ұлтымыздың қаймақтары Сұлтанбек Қожанов, Смағұл Сәдуақасов, Сәбит Мұқанов, Иса Байзақовтар кешегі Ақмешіттің астана болуында маңызды шешімдер қабылдап, қазақ елінің астанасы болуға Ақмешітті лайық деп таныған да осы зиялы қауым өкілдері екені тарихтан белгілі.

Өткен сенбіде «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтында облыстың колледж студенттері мен лицей, орта мектептің дарынды оқушылары арасында «Үздік жас ғалым» ғылыми конкурсы болды. Байқау «Руханиятты жаңғырту» қоғамдық қорының «Зияткер» білім беру орталығының ұйытқы болуымен өтті.

 - Қазіргі таңда ғылыммен айналысуға ынталы жастарға қолдау бар. Жас ғалымдардың тың тақырыптарға жазған мақалалары айналымға еніп жатқаны бізді қуантады. Сондықтан олардың білім көкжиегін кеңейтетін «Руханиятты жаңғырту» қоғамдық қорының ұйымдастырып отырған осындай байқаулардың берері көп,- дейді Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының директоры Бауыржан Елеусінов.

Әміре сияқты әншіге, Иса сияқты ақынға, Қажымұқан сияқты балуанға серік болғандықтан Орынбор мен Ақмешіттің арасындағы көзді талдыратын шетсіз-шексіз шөл даладан, бұйра құмдардан қалай өтіп, Ақмешітке қалай таянғанымызды аңғармай да қалыппыз.

Қалың жұрттың арасын осылайша қақ жарған поезд Ақмешіт станциясына келіп тоқтады. Ол арада да ошарылған халықта қисап жоқ екен. Орынбордағы милиция мектебінің курсанттары бар, республикалық және жергілікті милиция қызметкерлері бар – бәрі жиналып, үкімет адамдарының вокзалдан әрі өтуіне жолды әрең ашты. Аржақ –бақшалы кең алаң екен. Осы алаңға биік жасаған мінбердің үстінде митинг партия комитетінің секретары, бізге белгілі – Әбілхайыр Досов.

  Белгілі мемлекет және қоғам қайраткері Темірбек Жүргенов жайлы деректі фильмінің жабық көрсетілімі өткенін және жиналған адамдардың арасында қызу айтыс болғанын «Ашаршылық құрбандары» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Рамазан Құрманбаевтың «37-ші жылғы қуғын-сүргін тарихы қайта жазылады ма?» атты мақаласынан («Жас Алаш» газетінің №57 саны, 22 шілде, 2014) оқып білдік. Фильмді Қызылорда облыстық әкімдігі мен «Қазақфильмнің» тапсырысы бойынша режиссер Еркін Рақышев түсірген екен. Фильмнің негізгі желісі бойынша Жүргенов және тағы басқа билік басында отырған қайраткерлер ұйым құрып, Қазақстанды Кеңес Одағынан бөліп алып, тәуелсіз ел ету үшін, бастарын бәйгеге тігіп күрескен көрінеді. Алайда, бұл пікірмен қатысушылардың бірқатары келіспеген. Тарихшы Бейбіт Қойшыбаев: «Ешқандай ұйым болған жоқ. Тарихты бұрмалауға болмайды. Қайраткерлерімізді ұрып-соғып, таққан жалған айыптармен мойындатып жазықсыз атқан», - деп, үзілді-кесілді айтқан. Дегенмен, Еркін Рақышев: «1937-38 жылдары атылған қайраткерлеріміз тәуелсіздік үшін күресті дейміз. Онда олар ұйымдасып күреспесе қалай күреседі? Олар ұйымдасқан. Оған фактілер жетеді»,- деп, ҰҚК мен ФСБ-нің мұрағаттарында сақтаулы жатқан тергеу істерін дәлел ретінде келтірген.